به نقل از «فارس»

تجربه تمدنهایی متفاوت / گامی برای شناخت پدیده تمدن

تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۸۰۸۵

اردوان مجیدی

در جستجوی تمدن

فرض کنید هواپیمای کوچک شما در فلاتی محصور در کوههائی دور دست در یک قاره دور، مجبور به فرود اضطراری می‌شود، و تمام تماسهای شما نیز قطع می شود. انتظار شما برای رسیدن گشتهای امداد و یافتن شما به جائی نمی رسد، و شما، گرسنه و زخمی، پس از چند روز مجبور به حرکت در کوهها برای یافتن انسانها می‌شوید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به قبیله‌ای از بومیان بدوی می رسید. آنها مردمی مهربان هستند، به شما پناه می دهند، از شما مراقبت می کنند، و مدتی در آنجا زندگی می‌کنید.

 

 پس از مدتی که مقداری سلامت خود را باز یافتید، در کوهها حرکت می کنید تا به جاده ای خاکی برسید. با خود می گوئید بالاخره به تمدن رسیدم!

در جاده، از خودروهای عبوری، کمک خواستید. متوجه شدید که زبان آنها زبان خاصی است. بالاخره به آنها فهماندید که چه شده است. آنها شما را به یک مرکز درمانی و امدادی رساندند. شما در آن مرکز کارهای درمانی خود را انجام دادید. به شهر رفتید. هر چند که پولی که همراه داشتید، با پول آنها متفاوت بود، ولی توانستید پول خود را تبدیل به پول آنها کنید. ولی امکان استفاده از پول کارت الکترونیکی خود را نداشتید، چون چنین بسترهائی در آنجا وجود نداشت.

یکی از زوایای تحلیل ابعاد تحول تعلیم و تربیت، تمدن است. در سلسله یادداشتهائی، به تحلیل ابعادی از تحول و چالشهای تمدن سایبری می‌پرداختیم. حدود یک سال در این یادداشتها تاخیر شد. از این هفته به حمد و یاری خداوند متعال، این یادداشتها را دنبال می‌کنیم. این هفتمین یاداشت از این مجموعه است.

در یادداشتهای قبلی از این صحبت کردیم که در تمدن سایبری، لباس اقتدار حاکمیت، تغییر ماهیت داده، و آنچه که قبلا مایه قدرت و اقتدار بود، به لباسی خیالی برای حاکمیت تبدیل می‌شود (یادداشت چهارم). حفظ یا از دست دادن اقتدار حاکمیت، بیش از هر چیز به فهم و تصور خود حکومت مردان باز می‌گردد. اگر حکومت مردان ابرانگاره تمدن جدید را فهم کنند، طبق قواعد آن، لباس قدرت مناسب را اتخاذ می‌کنند، و نقش موثری در آن ایفا می‌کنند. وگرنه با تصورات موهوم، لباس خیالی بر تن می‌کنند (یادداشت پنجم و ششم).

از این یادداشت و چند یادداشت بعدی، کمی به عقب بر می گردیم و برای کالبد شکافی پدیده تمدن سایبری، و برای اینکه تبیین کنیم که پارادایم تمدن سایبری چه مشخصه‌هائی دارد، و بر اساس چه مولفه‌هائی و با چه بافتی شکل گرفته است ابتدا تلاش می کنیم تا ماهیت تمدن را کمی بهتر بشناسیم. ابتدا اجازه دهید با یک مثال، برداشتی اولیه از مفهوم تمدن پیدا کنیم، و در مورد اینکه در مورد چه پدیده‌ای صحبت می کنیم، فضای ذهنی مشترکی پیدا کنیم.

 ناگهان پلیس آنجا شما را به دلیل ورود غیر قانونی بدون تشریفات به محدوده آن کشور، بازداشت کرد. پس از ماجراها و مراتب قانونی، شما را به پایتخت آن کشور فرستادند. در آنجا به شما ویزای موقت دادند که بتوانید تا چند روزی که به کشور خودتان برگردید، در آنجا بمانید. می دانستید که این قوانین در کشور شما هم تقریبا وجود دارد.

 

هر چند که اینترنت و تلفن همراه در آن کشور رواج نداشت، با استفاده از تلفن، در یک مرکز تماس مخابراتی، بالاخره با خانواده خود تماس گرفتید و آنها را از وضع خود مطلع کردید. روزنامه‌های محلی و خبرنگاران برخی از رسانه های بین المللی از شما گزارش مفصلی تهیه و منتشر کردند.

برای بازگشت به کشور خودتان، باید خود را به کشور دیگری می رسانید که پیشرفته تر بود، و فرودگاه بین المللی داشت، و پروازهای منظمی به کشورهای دیگر داشت. از فرصتی که به شما دادند تا بتوانید راهی برای بازگشت به کشور خودتان پیدا کنید، برای گشت و گذار و بازدید از بازار شهر، و آشنا شدن با فرهنگ آن کشور استفاده کردید.  

فضایی که تجربه کردید، یک نظام حکومتی، فرهنگ، تاسیسات و زیرساختها، فناوری، نظام اقتصادی و بازار، بافت شهری، نظام کشاورزی و تامین منابع غذائی، رسانه ها، دین، قوانین، ساختارهای امنیتی و نظامی، و نظایر آن است.

 

فضایی که در آن جا اعم از زیرساختهائی نظیر جاده و برق و ... و شهرها و تاسیسات و مراکز آن، نظیر مراکز امدادی را تجربه کردید، با فضای جنگل و قبیله بدوی متفاوت بود. فضائی که نشان دهنده شکل گرفتن یک نظام حکومتی، فرهنگ، تاسیسات و زیرساختها، فناوری، نظام اقتصادی و بازار، بافت شهری، نظام کشاورزی و تامین منابع غذائی، رسانه ها، دین، قوانین، ساختارهای امنیتی و نظامی، و نظایر آن است. شما آن را یک تمدن محسوب می کنید، که فضای زندگی قبیله بدوی، این ویژگیها و بسترها را نداشت.

 

پس از چند روز موفق شدید که در مینی بوسی که سه برابر ظرفیت در آن و بر آن(!!) سوار شده بودند، سوار شده و خود را به کشور همسایه که پیشرفته‌تر بود برسانید. در کشور دوم، شرایط و فضای متفاوتی حاکم بود. همه تلفن همراه داشتند، به اینترنت دسترسی داشتید، امکان هزینه از کارت بانکی الکترونیکی خود را داشتید، فرودگاه پیشرفته‌ای داشت، که اغلب شرکتهای بین المللی در آن شعبه داشتند، کارها به صورت الکترونیکی انجام می شد، مدارس مشابه کشور شما در آن برقرار بود، و ... فضای این کشور با فضائی که در کشور خودتان در آن زندگی می کنید، تفاوت جدی نداشت.

 

تمایز تمدنی    

فعلا در اینجا قصد تعریف تمدن را ندارم. ان شاء الله در بخشهای بعدی به آن خواهیم پرداخت. اما حداقل باید معیاری اولیه برای تشخیص یک تمدن و تمایز آن با تمدن دیگر داشته باشیم.

فضای شهری کشور اول که وارد آن شدید، یک فضای متمدن (نسبت به جامعه بدوی در آن قبیله در کوههای دور)، محسوب می شد. اما تمدن موجود در آن کشور با تمدن موجود در کشور دوم متفاوت بود. کشور دوم و کشور خودتان، تمدن یکسان، و بسترهای تمدنی مشابهی داشتند، و با هم در ارتباط بودند. شما در این سفر پر ماجرا، یک فضای بی تمدن، و دو فضای تمدنی متفاوت را تجربه کردید. فضای دوم مشابه تمدنی بود که شما در کشور خودتان در آن زندگی می کردید.

فعلا به این حد از درک ماهیت تمدن اکتفا می کنیم که در یک تمدن، یک یا تعدادی نظام حکومتی، فرهنگ، تاسیسات و زیرساختها، فناوری، نظام اقتصادی و بازار، بافت شهری، نظام کشاورزی و تامین منابع غذائی، رسانه ها، دین، قوانین، ساختارهای امنیتی و نظامی، و نظایر آن با ترکیب مشخصی شکل گرفته است. 

تمدن، یک کشور و حکومت نیست.

 

وقتی شما از بیرون به فضای یک تمدن وارد می‌شوید، تشابه یا تمایز آن را با تمدن – یا عدم تمدن دیگری که قبلا در آن قرار داشتید، احساس می کنید. تمدن، یک کشور و حکومت نیست. در کشور دوم در مثال فوق، شما احساسی از نظامها و زیرساختها داشتید که مشابه کشور خودتان بود.

یک تمدن می تواند در چندین کشور شکل گرفته و مستقر باشد.

 

بنابر این شما در فضای متمدن مشابهی بین کشور خودتان و کشور دوم قرار داشتید. پس یک تمدن می تواند در چندین کشور شکل گرفته و مستقر باشد.

همچنین ممکن است فضای آن قبیله بدوی اول، در همان کشور اول قرار داشته باشد؛ اما تمدن کشور اول به محدوده آن فضای قبیله‌ای وارد نشده باشد. پس در یک کشور می توان فضای دو تمدن یا فضای یک عدم تمدن و تمدن را در کنار هم داشت.

در یک کشور می توان فضای دو تمدن یا فضای یک عدم تمدن و تمدن را در کنار هم داشت.

 

و یک تمدن، معمولا در جغرافیای مشخصی محقق می‌شود. در همان کشور اول، فضای جغرافیای آن قبیله بدوی، از جغرافیای حوزه های متمدن کشور اول جدا است. البته این موضوع محدوده جغرافیا، در شکلهای جدید تمدن سایبری استثناء است.

در تمدن سایبری می توانید در یک محدوده جغرافیائی، و حتی در یک مکان، همزمان در دو تمدن متفاوت قرار داشته باشید.

 

یعنی شما در تمدن سایبری می توانید در یک محدوده جغرافیائی، و حتی در یک مکان، همزمان در دو تمدن متفاوت قرار داشته باشید. این موضوع را در یادداشتهای بعدی بیشتر مورد بحث قرار خواهیم داد.   

تمدن یک بافت پیچیده است. اینطور نیست که مثلا تصور کنید که اگر در آن فضای قبیله ای که به آن وارد شده بودید، تجهیزاتی نظیر خودرو و گوشی تلفن همراه را وارد کرده و به همه بدهید، آن فضای قبیله‌ای متمدن می‌شود. خودروهائی که به آنجا بردید، نیاز به جاده دارد، و ساخت جاده خود نیاز به تاسیسات راهسازی، یک نظام پشتیبان، سازوکار راهداری، مقررات راهنمائی و رانندگی، سازمان نظارت و اجرای مراقبت راهنمائی، سازمان مدیریت ترافیک، و نظایر آن دارد. همچنین آن خودروها نیاز به سوخت دارد، و سوخت نیاز به پمپ بنزین، نظام توزیع سوخت، نظام پالایش، نظام استخراج و نظایر آن دارد. خودروها نیاز به تعمیرکاران و نظام آموزش تعمیرکاران، قطعات یدکی، مرکز توزیع و فروش و پشتیبانی از خودرو، نظام تولید خودرو و نظایر آن دارد.

تمدن یک بافت پیچیده است.

 

 

 

به همان صورت، تلفن همراه نیز نیازمند زیرساختها و نظامهای پشتیبان متعددی است. علاوه بر آنکه فرهنگ استفاده از خودرو و فرهنگ استفاده از تلفن همراه هم ماجراهای خاص خودش را دارد. و تازه تمدن، فقط در خودرو و تلفن همراه خلاصه نمی شود. اینها فقط دو نمونه بود. نمونه های متعددی نظیر نظام سلامت، نظام کشاورزی، نظام دفاعی، نظام آموزش و ...  وجود دارند، که هر کدام از آنها، نظیر خودرو یا تلفن همراه، نیازمند زنجیره های مختلفی از زیرساختها، مقررات، سازوکارها و تمهیدات متعدد است.

 

   بردن تلفن همراه و خودرو به یک بافت قبیله ای، بجز اینکه لاشه های تجهیزات مذکور را در آن فضا قرار دهد، کار دیگری نمی کند. شکل گرفتن یک تمدن در آن فضای قبیله‌ای، نیازمند تغییرات و اتفاقات گسترده‌ای است که باید در آنجا بیفتد؛ تا ساختار پیچیده یک تمدن، در آنجا متولد یا حتی منتقل شود.

بافت نظام اجتماعی و حاکمیتی در تغییر تمدن تغییر می کند.

 

به همان صورت ارتقاء یا تغییر یک تمدن به تمدن دیگر نیز نیازمند تغییرات گسترده فرهنگ، ایجاد زیرساختها، سازوکارها، و شکل‌گیری زنجیره‌های تامین متعددی است. علاوه بر اینکه بافت نظام اجتماعی و حاکمیتی در تغییر تمدن تغییر می کند، و تحول تمدنی نیازمند این تغییر بافت و هضم آن توسط جامعه است.

تمدنها می توانند در سطوح مختلفی قرار گیرند و محقق شوند. از یک منظر، تمدن کشور اول، سطحی ابتدائی از تمدن کشور دوم است. به عبارت دیگر سطحی تقلیل یافته از تمدنی که شما در کشور خودتان و کشور دوم تجربه کردید، در کشور اول جاری شده است.

تمدنها می توانند در سطوح مختلفی قرار گیرند و محقق شوند.

 

مثلا تمدن در کشور اول، مولفه هائی نظیر خودرو، پمپ بنزین، نظام امنیت شهری و پلیس، نظام درمانی و درمانگاهی ابتدائی، نظام بازار و نظایر آن را در بردارد. اینها و البته سطح پیشرفته‌تری از آنها، در تمدن در کشور دوم نیز وجود دارد. به عبارت دیگر از این منظر، کشور اول تمدنی محدودتر و ساده تر از برخی از همان مولفه های تمدن کشور دوم را در بر دارد، و سطحی ابتدائی از تمدن دوم محسوب می‌شود. و تمدن کشور دوم، سطحی تکامل یافته از تمدن کشور اول است.

البته منظرهای دیگری هم می تواند وجود داشته باشد، که تمدن اول، نسبت به تمدن دوم پیشرفته تر باشد. مثلا ممکن است نهاد خانواده، هنجارهای اخلاقی، دین، هنر و ادبیات، فرهنگ کار، و نظایر آن، در تمدن اول، بسیار غنی‌تر و مستحکم‌تر، نسبت به تمدن دوم باشد.

 

ممکن است منشاء دو تمدن اول و دوم متفاوت بوده باشد، و اینطور نباشد که تمدن اول بتدریج به تمدن دوم تبدیل شده باشد. و حتی اگر این تبدیل تدریجی یک تمدن به تمدن دیگر انجام شده باشد، ممکن است مولفه هائی در یک تمدن، در تمدنهای بعدی حذف یا تغییر ماهیت پیدا کند؛ نظیر همان مثال خانواده، هنجارهای اخلاقی و نظایر آن.

*****

در این یادداشت، با این مثال، برداشتی اولیه از ماهیت تمدن پیدا کردیم. ان شاء الله در یادداشتهای بعدی، بتدریج به شکل عمیقتری به مفهوم و ماهیت تمدن و نیز تمدن سایبری خواهیم پرداخت. ان شاء الله. الحمد لله رب العالمین.

 

منبع: فارس

کلیدواژه: تمدن سایبری تمدن ماهیت تمدن کشور خودتان تمدن کشور اول نظام کشاورزی تمدن سایبری تجربه کردید کشور دوم قبیله بدوی پیشرفته تر ماهیت تمدن تلفن همراه نظایر آن تمدن دیگر تمدن اول تمدن دوم دو تمدن یک کشور یک تمدن آن کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۸۰۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تراز هر ۲ نوبتِ کنکور متفاوت از یکدیگر اعمال می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم امروز (پنجشنبه، ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳) در حاشیه بازدید از حوزه امتحانی دانشگاه الزهرا در جمع خبرنگاران اظهار کرد: تمهیدات لازم در سراسر کشور برای برگزاری امن و بانشاط کنکور پیش بینی شده است امیدواریم که شاهد رقابت علمی پرشور و نشاط میان داوطلبان در پنج رشته علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجی باشیم. یکهزار و ۹۱۳ حوزه در ۴۰۰ شهرستان سراسر کشور میزبان برگزاری نوبت اول کنکور ۱۴۰۳ است.

وی تاکید کرد: تعداد داوطلبان در گروه‌های آزمایشی مختلف متفاوت است و در رشته علوم تجربی بیش از سایر رشته‌ها داوطلب داریم، یعنی بیش از ۵۰۰ هزار نفر در رشته یا یکدیگر رقابت می‌کنند.

زلفی گل ادامه داد: تفاوتی که کنکور امسال با کنکور سال گذشته دارد این است که دو نوبت کنکور از نظر زمانی بهم نزدیک هستند، زیرا بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مکلف هستیم در سال دو نوبت کنکور برگزار کنیم طبیعی است این دو نوبت باید فاصله متناسب با هم داشته باشد، ولی امسال با توجه به شرایط ماه مبارک رمضان و شرایط خاصی وجود داشت فاصله برگزاری بین دو کنکور خیلی زیاد نبود و نوبت دوم کنکور در تیرماه برگزار می‌شود.

وزیر علوم اظهار کرد: با برگزاری ۲ نوبت کنکور در سال مقداری از نگرانی‌های داوطلبان و خانواده‌های‌شان برطرف شده است همچنین نتیجه ۴ نوبت کنکور برای آنها محاسبه خواهد شد و تا دو سال ذخیره می‌شود و می‌توانند بر اساس هر کدام که رتبه بهتر داشتند انتخاب رشته کنند.

زلفی گل گفت: البته نمرات تراز می‌شود تا حق داوطلبان ضایع نشود، چون طبیعی است سوالات و شرایط برگزاری کنکور در هر نوبت با نوبت بعدی متفاوت است.

وی ادامه داد: با انجام این کار توسط سازمان سنجش آموزش کشور عدالت آموزشی در انتخابات رشته رعایت می‌شود.

انتهای پیام/

نادیا عابد